NAUCZ SIĘ JEDNEGO DZIAŁU MATEMATYKI WYŻSZEJ W 3 DNI
 Wystarczy uczyć się na przykładach, a teorię OGARNĄĆ przy okazji
Na pokładzie mamy już 30 000 studentów. Dołącz i Ty!

Treść zadania

W teleturnieju gracz ma wybór między 3 bramkami. W jednej z bramek jest samochód, w pozostałych dwóch są koty w worku. Prowadzący teleturniej wie, w której bramce jest samochód. Gracz wskazuje jedną z bramek, wtedy prowadzący otwiera jedną z pozostałych dwóch bramek, tą w której jest kot w worku. Prowadzący pyta gracza, czy chce zmienić bramkę. Gracz wygrywa, gdy wskaże bramkę, która kryje samochód. Załóżmy, że gracz na początku gry wybrał bramkę nr 1, a prowadzący otworzył bramkę nr 3 z kotem w worku. Czy graczowi opłaca się zmienić wybór i wskazać bramkę nr 2? Uzasadnij odpowiedź obliczając odpowiednie prawdopodobieństwa.

Rozwiązanie

Niech:

  • \(A_i,\,i=1,2,3\) będzie zdarzeniem, że samochód jest w bramce nr \(i\)
  • \(B_i,\,i=1,2,3\) będzie zdarzeniem, że prowadzący otworzył drzwi nr \(i\)

Naszym celem jest obliczenie prawdopodobieństa, że samochód jest w bramce nr 1 pod warunkiem, że prowadzący otworzył bramkę nr 3 oraz prawdopodobieństa, że samochód jest w bramce nr 2 pod warunkiem, że prowadzący otworzył bramkę nr 3:

\[P(A_1|B_3)=?,\,\,\,P(A_2|B_3)=?\]

Aby obliczyć te prawdopodobieństwa możemy skorzystać ze wzorów Bayesa:

\[P(A_1|B_3)=\frac{P(B_3|A_1)P(A_1)}{P(B_3)}\]

\[P(A_2|B_3)=\frac{P(B_3|A_2)P(A_2)}{P(B_3)}\]

Na początek zauważmy, że zdarzenia \(A_i,\,i=1,2,3\) są jednakowo prawdopodobne, więc:

\[P(A_i)=\frac{1}{3}\]

Prawdopodobieństwo otwarcia przez prowadzącego bramki nr 3, pod warunkiem, że samochód jest w bramce nr 3 jest równe 0, ponieważ jest to zdarzenie niemożliwe (bo prowadzący wie, gdzie jest samochód  - nie może otworzyć bramki z samochodem, bo gra niemiałaby sensu):

\[P(B_3|A_3)=0\]

Prawdopodobieństwo otwarcia przez prowadzącego bramki nr 3, pod warunkiem, że samochód jest w bramce nr 2 jest równe 1 (jest to zdarzenie pewne, bo prowadzący wie, gdzie jest samochód i jeśli samochód jest w bramce nr 2, to prowadzący nie ma wyboru i musi otworzyć bramkę nr 3):

\[P(B_3|A_2)=1\]

Prawdopodobieństwo otwarcia przez prowadzącego bramki nr 3, pod warunkiem, że samochód jest w bramce nr 1 (wybranej przez gracza) jest równe \(\frac{1}{2}\), ponieważ prowadzący może otworzyć jedną z 2 bramek, w których są koty w worku (bramka nr 2 lub  nr 3), zakładamy, że zobi to losowo):

\[P(B_3|A_1)=\frac{1}{2}\]

Korzystając ze wzoru na prawdopodobieństwo całkowite mamy:

\[P(B_3)=\sum\limits_{i=1}^{3} P(B_3|A_i) P(A_i)=P(B_3|A_1) P(A_1)+P(B_3|A_2) P(A_2)+P(B_3|A_3) P(A_3)=\]

\[=\frac{1}{2}\cdot \frac{1}{3}+1\cdot \frac{1}{3}+0=\frac{1}{2}\]

Ostatecznie:

\[P(A_1|B_3)=\frac{P(B_3|A_1)P(A_1)}{P(B_3)}=\frac{\frac{1}{2}\cdot \frac{1}{3}}{\frac{1}{2}}=\frac{1}{3}\]

\[P(A_2|B_3)=\frac{P(B_3|A_2)P(A_2)}{P(B_3)}=\frac{1\cdot \frac{1}{3}}{\frac{1}{2}}=\frac{2}{3}\]

Zatem w warunkach opisanych w treści zadania graczowi opłaca się zmienić swoją decyzję i wybrać bramkę nr 2, ponieważ prawdopodobieństwo wygranej (że samochód jest w bramce nr 2 pod warunkiem, że prowadzący otworzył bramkę nr 3) jest wtedy równe \(\frac{2}{3}\), natomiast, gdy gracz pozostanie przy swoim wyborze (bramka nr 1), to prawdopodobieństwo wygranej wynosi tylko \(\frac{1}{3}\).

Wskazówki

Prawdopodobieństwo warunkowe

jest pomocne przy obliczaniu szansy, że dane zdarzenie zajdzie pod warunkiem, że zaszło inne zdarzenie. 

Prawdopodobieństwo zajścia zdarzenia A pod warunkiem, że zaszło zdarzenie B oznaczamy przez \(P(A|B)\) i liczymy ze wzoru:

\[P(A|B)=\frac{P(A\cap B)}{P(B)}\]

przy założeniu, że \(P(B)>0\).

Dla zdarzenia B takiego, że \(P(B)=0\) przyjmuje się, że \(P(A|B)=0\).

Jak obliczyć prawdopodobieństwo całkowite?

stosujemy wzór:

\[P(A)=\sum\limits_{k=1}^{n} P(A|B_k) P(B_k)=\]

\[=P(A|B_1) P(B_1)+P(A|B_2)P(B_2)+...+P(A|B_n)P(B_n)\]

gdzie ciąg zbiorów parami rozłącznych \(B_k,\,k=1,2,...,n\) takich, że \(P(B_k)>0\) dla każdego \(k=1,2,...,n\), stanowi rozbicie całej przestrzeni zdarzeń elementarnych \(\Omega\), tzn.

\[\Omega= \bigcup\limits_{k=1}^n B_k=B_1\cup B_2\cup ... \cup B_n\]

Wzór Bayesa

jest następujący:

\[P(B_k|A)=\frac{P(A|B_k)P(B_k)}{P(A)},\,\,\,dla\,\,\,k=1,2,...,n\]

gdzie ciąg zbiorów parami rozłącznych \(B_k,\,k=1,2,...,n\) takich, że \(P(B_k)>0\) dla każdego \(k=1,2,...,n\), stanowi rozbicie całej przestrzeni zdarzeń elementarnych \(\Omega\), natomiast \(P(A)>0\).

\(P(A)\) możemy obliczyć korzystając ze wzoru na prawdopodobieństwo całkowite.

Komentarzy (1)

  • Piter
    Pierwsza uwaga ma charakter bardziej filozoficzny. Skoro mowa o prawdopodobieństwie warunkowym, to powinny być zdarzenia losowe, a odsłanianie przez prowadzącego bramek nie jest procesem losowym. On wie którą może odsłonić. Losowy jest co najwyżej wybór odsłanianej bramki, gdy ma do dyspozycji dwie puste. Skoro tak, to odsłanianie bramek należałoby potraktować jako element psychologiczno-rozrywkowy, a nie losowy. Zatem na problem należałoby spojrzeć z punktu widzenia strategii przyjętej przez gracza. Jeżeli założy on, że zamieni bramkę, to aby wygrać musi za pierwszym razem wybrać pustą bramkę. Szansa na to wynosi 2/3. Jeżeli z kolei założy, że nie będzie zmieniał, to musi trafić za pierwszym razem. Szansa na to wynosi tylko 1/3. Proste.